Zaplanowanie zmiany pokoleniowej nigdy nie przebiega według tego samego schematu. Każde przedsiębiorstwo rodzinne jest wyjątkowe, nie tylko z uwagi na rodzaj prowadzonej działalności, formę prawną czy strukturę właścicielską, ale przede wszystkim z uwagi na przyjęty model zarządzania, kulturę firmy, stosunki rodzinne, możliwość powołania jednego lub więcej sukcesorów lub ich brak oraz stopień powiązania majątku rodzinnego z prowadzonym przedsiębiorstwem.
Odpowiednie rozwiązania, przyjęte jeszcze na etapie planowania sukcesji, pozwalają znacząco ograniczyć zakres ryzyk, które mogą wiązać się z przejściem własności oraz władzy w przedsiębiorstwie rodzinnym na wyznaczonych następców.
W tym celu rekomendujemy przeprowadzenie badania prawnego i podatkowego w poniższych obszarach:
- Wyłonienie sukcesora i kwestie rodzinneBadanie skupia się na konsekwencjach wyboru konkretnego sukcesora lub sukcesorów spośród grona rodziny uprawnionej do spadkobrania i możliwości wypracowania rozwiązań mających na celu zabezpieczenie interesów i potencjalnych roszczeń pozostałych spadkobierców.
- Charakterystyka prowadzonego biznesuAnaliza prowadzonej działalności pod kątem możliwości przekazania wyspecjalizowanej wiedzy branżowej lub umiejętności sukcesorowi oraz badanie możliwości uzyskania lub przeniesienia niezbędnych specjalistycznych certyfikatów, stosownych pozwoleń lub koncesji.
- Forma prawna przedsiębiorstwaSprawdzenie, czy obecna forma prawna przedsiębiorstwa jest wystarczająca i optymalna do jego przekazania w sferze właścicielskiej i w sferze zarządzania, zgodnie z wolą nestora. Badaniu podlega również stopień zabezpieczenia funkcjonowania przedsiębiorstwa, pomimo wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności (np. wypadek, długotrwała choroba albo śmierć właściciela lub osoby prowadzącej sprawy firmy). Celem badania jest identyfikacja wszystkich ryzyk związanych z możliwością kontynuacji wdrożenia przyjętego planu sukcesji.
- Kondycja finansowa przedsiębiorstwa i odpowiedzialność za jego zobowiązania oraz istotne umowyNieodłącznym elementem analizy stanu przedsiębiorstwa jest zbadanie możliwości finansowych i zabezpieczenie funkcjonowania firmy w okresie, który może być niezbędny dla skutecznego przejścia kontroli na wyznaczonych spadkobierców. Ponadto wiele istotnych umów, w tym tych związanych z zewnętrznym finansowaniem działalności firmy, może zawierać niekorzystne zapisy traktujące o skutkach zmiany właścicielskiej czy zmiany w składzie osób prowadzących sprawy spółki.
- Majątek spółkiBadanie tego obszaru skupia się na sprawdzeniu, czy istotne składniki majątkowe wykorzystywane w przedsiębiorstwie (np. nieruchomości) stanowią majątek firmy i czy w wyniku spadkobrania na wyznaczonego sukcesora przejdą wszystkie składniki majątku niezbędne do kontynuacji jej działalności.
- Własność intelektualnaBadanie stopnia zabezpieczenia przedsiębiorstwa w sferze własności intelektualnej, tj. w szczególności zabezpieczenia know-how, wykorzystywanych projektów i patentów, tytułów do praw własności przemysłowej, praw autorskich i pokrewnych, licencji. Sprawdzenie, czy firma posiada prawo do wykorzystywanych znaków towarowych (np. logo).
Wynikiem przeprowadzonego badania jest raport identyfikujący ryzyka oraz zawierający rekomendacje działań, mających na celu ich zminimalizowanie. Wnioski zawarte w raporcie mogą posłużyć w kolejnym etapie, jako wytyczne do planu sukcesji.